CÁCH CHÚA GIÊSU GIẢI QUYẾT VẤN NẠN TÀU ĐIỆN

Bryan Jarrell

Chủng sinh Phanxicô Xaviê Lê Hoàng Long chuyển ngữ từ mbird.com

Một thí nghiệm tư duy nổi tiếng có tên “Tình thế tiến thoái lưỡng nan của tàu điện” (Trolley Problem) như sau: hãy tưởng tượng bạn đang đứng gần đường ray tàu điện và một toa tàu mất kiểm soát lao vút qua. Nhìn về phía trước, bạn thấy năm người đã bị một gã hung ác với bộ ria xoắn trói vào đường ray, và họ sẽ chết nếu tàu tiếp tục tiến tới. Nhưng bạn cũng tình cờ thấy mình đang đứng cạnh một chiếc cần gạt và có thể chuyển toa tàu nguy hiểm này sang đường ray thứ hai. Nhưng vấn đề là gã hung ác ria xoắn cũng đã trói một người nữa vào đường ray thứ hai, vì thế nếu bạn kéo cần gạt để cứu năm người kia, thì người này sẽ chết. Liệu bạn có kéo cần gạt không?

Đây là một vấn nạn triết học do trường phái đạo đức học vị lợi đặt ra, cho rằng hành động đạo đức tốt là khi hành động đạt được điều tốt nhất cho số đông người nhất. Trong nhiều lần thí nghiệm, có tới 90% người tham gia, sẽ kéo cần gạt trong tình huống này — tất nhiên, đây không phải là tình huống thường thấy. Nhưng thí nghiệm này buộc chúng ta phải tự hỏi chúng ta coi trọng con người và cuộc sống ra sao

Chúa Giêsu cũng đã tự mình trải nghiệm tình huống này. Trong Tin mừng Luca chương 8 [8, 40-56], Chúa Giêsu được một ông trưởng hội đường danh tiếng mời đến chữa bệnh cho cô con gái 12 tuổi. Ông này được mọi người kính trọng vì dành thời gian, của cải và sức lực cho hội đường - là thành viên của ban quản trị hoặc của hội đồng lãnh đạo hội đường. Nhưng trên đường Chúa Giêsu đến chữa cho con gái ông, một người phụ nữ mang trọng bệnh bước ra từ đám đông. Bà bị băng huyết đã 12 năm, khiến bà bị ô uế chiếu theo luật thanh sạch của người Do Thái. Bà không được hòa nhập vào cộng đồng, không được vào hội đường, cũng không ai được phép chạm đến bà suốt 12 năm qua. Bà chen qua đám đông vì nghĩ chỉ cần chạm vào tua áo Chúa Giêsu, bà sẽ được chữa lành.

Không phải ngẫu nhiên mà thánh sử Luca ghép bệnh của một bé gái 12 tuổi với một người phụ nữ bị băng huyết suốt 12 năm. Thánh Luca muốn chúng ta cân nhắc xem ai là người chúng ta cho là quan trọng nhất trong đoạn Tin mừng này: con gái của một thành viên nổi bật của cộng đồng hay một người bị ruồng bỏ vì ô uế. Nếu chỉ có thể chữa được một người, chúng ta sẽ chữa cho ai?

Khi người phụ nữ ô uế chạm vào áo Chúa Giêsu, Người đã dừng đám đông lại và tìm ra người phụ nữ này. Bà đã hy vọng có thể giữ kín việc mình được chữa lành, nhưng Chúa Giêsu lại bảo bà kể câu chuyện của mình cho đám đông. Khi bà còn đang giải thích với đám đông về việc được chữa lành thì tin xấu truyền đến: người phụ nữ bị băng huyết 12 năm có thể đã khỏi bệnh, nhưng bé gái thì đã chết rồi. Nếu dừng ở đây, chúng ta có thể nghĩ Chúa Giêsu đã chọn người này, bỏ người kia; rằng Chúa Giêsu Kitô đã kéo cần gạt tàu điện và chuyển hướng ơn giải cứu.

Tuy nhiên, câu chuyện vẫn chưa kết thúc. Chúa Giêsu bảo người cha đau khổ là hãy vững tin. Người đến với bé gái đã chết và làm cho nó sống lại: "Này bé, Ta bảo con hãy trỗi dậy".

Chúng ta thấy đấy, Chúa Giêsu không quan tâm đến vấn nạn tàu điện, hoặc ít nhất là Người không bị ràng buộc trước những lựa chọn thí nghiệm tư duy đặt ra. Các nhà đạo đức học hỏi: “Bạn sẽ chữa cho ai?” còn Chúa Giêsu thì trả lời, “Cả hai”. Các nhà đạo đức học lại hỏi, "Được rồi, nhưng nếu chỉ có thể cứu một người, bạn sẽ cứu ai?" Chúa Giêsu vẫn sẽ trả lời, "Cả hai". Và điều chúng ta khám phá ra là có một câu trả lời thứ ba cho vấn nạn tàu điện mà các nhà đạo đức học đã chưa xem xét đến.

Có lẽ thay vì kéo cần gạt chuyển tàu điện từ đường ray này sang đường ray khác, bạn có thể lao mình ra trước toa tàu. Đó sẽ là trải nghiệm đau đớn nhất trong cuộc đời bạn và bạn tất nhiên sẽ chết. Da thịt bạn sẽ bị nghiền nát để làm kẹt các khớp nối vận hành tàu điện, xương cốt sẽ gãy và kẹt vào các bánh xe. Nhưng tại sao lại cân nhắc cứu năm người hoặc một người khi có thể cứu cả sáu người nếu bạn liều mạng sống của mình trên đường ray?

Đây là cách Chúa Giêsu giải quyết vấn nạn tàu điện. Bằng cách tự phó mặc cho việc phân xử, Người không phải quyết định cứu hay không cứu ai. Người không cần cân nhắc ưu và khuyết điểm của ai là người tốt hơn hay ai xấu hơn, Người không cần tranh luận triết lý sâu xa để phải chọn chủ nghĩa vị lợi hay bổn phận đạo đức. Người cứu hết mọi người bất kể triết lý đạo đức hay thành công đạo đức của họ ra sao.

Vì vậy, cho dù bạn là trưởng hội đường hay kẻ bị ruồng bỏ vì ô uế, hãy biết rằng tình yêu Thiên Chúa dành cho bạn là chân thật và vô hạn giống như một người sẽ lao mình ra trước toa tàu để chận đoàn tàu. Hãy tin rằng tình huống lưỡng nan về tàu điện không phải là vấn nạn với Chúa Giêsu Kitô.